سرگذشت تمامي سيستم‌عامل‌هاي موبايلي که تاکنون منقرض شده‌اند

شناسه نوشته : 15847

1394/06/02

تعداد بازدید : 1310

سرگذشت تمامي سيستم‌عامل‌هاي موبايلي که تاکنون منقرض شده‌اند
امروزه استفاده از گوشي‌هاي هوشمند به شکل لاينفکي با زندگي اکثر مردم جهان گره‌خورده به طوري که حتي يک روز نبود آن‌ها مي‌تواند خساراتي را به بار آورد. اين محبوبيت استفاده و افزايش کارايي را نمي‌توان صرفاً به پيشرفت‌هاي سخت‌افزاري گوشي‌هاي هوشمند طي يک دهه گذشته نسبت داد، زيرا يک موبايل بسيار قدرتمند نيز نمي‌توان بدون زيرساخت مناسب خدمات مطلوبي را به کاربر ارائه دهد.
امروزه استفاده از گوشي‌هاي هوشمند به شکل لاينفکي با زندگي اکثر مردم جهان گره‌خورده به طوري که حتي يک روز نبود آن‌ها مي‌تواند خساراتي را به بار آورد. اين محبوبيت استفاده و افزايش کارايي را نمي‌توان صرفاً به پيشرفت‌هاي سخت‌افزاري گوشي‌هاي هوشمند طي يک دهه گذشته نسبت داد، زيرا يک موبايل بسيار قدرتمند نيز نمي‌توان بدون زيرساخت مناسب خدمات مطلوبي را به کاربر ارائه دهد.

هرچند اين روزها اکثر بازار گوشي‌هاي هوشمند تحت تسلط دو الي سه پلتفرم موبايلي از جمله اندرويد، iOS و ويندوزفون است، با اين حال اکثر پيشرفت‌هاي صورت گرفته در گوشي‌هاي هوشمند طي يک دهه گذشته مديون پلتفرم هاييست که امروزه از آن‌ها تنها يک نام باقي‌مانده است؛ در همين رابطه در ادامه قصد داريم در فارنت سرگذشت تمامي سيستم‌عامل‌هاي موبايلي که تاکنون منقرض شده‌اند را به صورت مختصر بازگو کنيم.

سيستم‌عامل سيمبيان: بازه زماني 2000 تا 2012
سيستم‌عامل متن بسته سيمبيان را مي‌توان اول پلتفرم هوشمند موبايلي دانست که با حمايت غول‌هاي بزرگي همچون اريکسون، زيمنس، موتورولا، نوکيا، سامسونگ و ال‌جي و با همت شرکتي به نام Psion در دهه 2000 متولد شد. اين سيستم‌عامل ساختار 22 بيتي دارد که با امکان مديريت همزمان چند برنامه براي تجهيزات سيار طراحي شده است.

بزرگ‌ترين ويژگي اين سيستم‌عامل، طراحي آن براي تجهيزات کوچک دستي با منابع محدود است که مي‌تواند ماه‌ها و سال‌ها روي آن اجرا شود. برنامه‌نويسي سيمبيان، رويدادگراست و CPU زماني که برنامه‌هاي کاربردي غيرفعال باشند، خاموش مي‌شود. چنانچه از اين روش‌ها به‌خوبي استفاده شود، مدت کارکرد باتري نيز افزايش پيدا مي‌کند. با افزايش محبوبت سيمبيان در دهه بعد از تولد، شرکت فنلاندي نوکيا اکثر سهام ديگر شرکا به دست آورد تا سيمبيان به يک پلتفرم اختصاصي تبديل گردد.

گوشي‌هاي هوشمند سري 60 يکي از انواع سيستم‌عامل‌هاي سيمبيان است که از اين سري تا به حال ورژن‌هاي 6، 1/6، 7، 8، 1/8 و 9 توليد شده. سري دوم، گوشي‌هاي هوشمند سري 80 هستند که تعداد نرم‌افزارهاي آن‌ها به اندازه سري 60 نيست. گوشي‌هاي هوشمند سري 90 براي گوشي‌هاي خاصي طراحي شده که از لحاظ سيستم‌عامل، امکانات بسياري را به کاربر ارائه مي‌‌دهد، اما مانند سري 80 در پشتيباني از برخي نرم‌افزارها مشکل‌ دارد.

آخرين نسخه از سيمبيان در سال 1391 همزمان با معرفي سه گوشي نوکيا 600، نوکيا 700 و نوکيا 701 به رايگان در دسترس توسعه‌دهندگان قرار گرفت با اين حال به دليل روي کار آمدن پلتفرم‌هاي قدرتمندي همچون iOS و اندرويد و در طرف ديگر کاهش ارزش سهام نوکيا ديگر شرکت‌ها از توليد دستگاهي مبتني بر اين پلتفرم سرباز زدند تا جايي که امروزه عملاً ديگر هيچ محصول سيمبيني توليد نمي‌گردد. گوشي هوشمند PureView 808 با دوربين غول‌آساي 41 مگا پيکسلي آخرين محصول نوکيا بود که با بهره‌گيري از سيمبيان بل راهي بازار شده است.

سيستم‌عامل ويندوز موبايل: بازه زماني 2000 تا 2010
هرچند آخرين پلتفرم موبايل مايکروسافت (نسخه موبايل ويندوز 10) نيز با نام ويندوز موبايل توليد شده، با اين حال بد نيست که بدانيد ساکنين ردموند در گذشته نيز تلاش‌هايي براي ورود به دنياي گوشي‌هاي هوشمند کرده‌اند. همچون سيمبيان، ويندوز موبايل نيز در اوايل دهه 2000 به صورت رسمي براي ساخت گوشي‌هايي نه چندان هوشمند مجهز به صفحه‌نمايش لمسي با قدرت گيري از PDAs پا به عرصه رقابت پلتفرم‌هاي موبايلي گذاشت.

در آن دوران واژه گوشي‌هاي هوشمند شکل امروزي به خود نگرفته بود از اين رو مايکروسافت با همکاري شرکاي سخت‌افزاري خود همچون اچ‌تي‌سي نيت ارائه تجربه رابط کاربري مشابه با نسخه دسکتاپ ويندوز بر روي گوشي‌هاي همراه و يا صفحات لمسي را در سر مي‌پروراند. ويندوز موبايل يک سيستم‌عامل فشرده مرکب از مجموعه‌اي از درخواست‌هاي اساسي براي دستگاه‌هاي قابل‌حمل هست. دستگاه‌هايي که قابليت اجراي ويندوز موبايل را دارند شامل رايانه‌هاي جيبي، تلفن‌هاي هوشمند، وسايل چندرسانه‌اي همراه و رايانه‌هاي توبورد براي خودروها مي‌شدند.WM6 آخرين گوشي ساخت سوني اريکسون بود که با قدرت گرفتن از ويندوز موبايل 6.5 در سال 2010 راهي بازار شد.

سيستم‌عامل ويندوزفون 7: بازه زماني 2011 تا 2013
ويندوزفون ۷ به عنوان نخستين سري از سيستم‌عامل هاي ويندوزفوني ابتدا در 15 فوريه سال ۲۰۱۰ در همايش جهاني گوشي همراه در بارسلونا اسپانيا معرفي گشت سپس در ۸ نوامبر همان سال به صورت عمومي در آمريکا عرضه شد. يک سال بعد، شرکت توليد کننده آپديتي را براي آن تحت عنوان ويندوزفون 7.5 منتشر کرد که شامل مرورگر اينترنت اکسپلورر ۹ بود که از نشان دادن قابليت‌هاي گرافيکي و توانايي‌هاي برابري همچون نسخه دسکتاپ بهره مي‌برد.

اولين همکاري رسمي نوکيا با مايکروسافت به عرضه لوميا 800 در سال 2011 بازمي‌گردد که از ويندوزفون 7.5 قدرت گرفته بود. هرچند اين نسخه بسيار شبيه آن چيزيست که در ويندوزفون 8 امروزه مشاهده مي‌کنيم، با اين حال پشتيباني از گوشي‌هاي مبتني بر آن تنها پس از انتشار چند به‌روزرساني به خاطرات سپرده شد. براي ويندوزفون 7.8 عمر بيشتري در نظر گرفته شده زيرا گوشي‌هاي دارنده اين نسخه به دليل محدوديت سخت‌افزاري قابليت ارتقا به نسخه ۸ را ندارند.

سيستم‌عامل دنجر (Danger OS): بازه زماني 2002 تا 2010
اگر تا به امروز نامي از اين پلتفرم نشنيده‌ايد تعجب نکنيد، زيرا شارپ و شرکتي به نام Danger در سال 2002 به طور انحصاري توسعه آن را در پيش گرفته بودند که سرانجام منجر به توليد گوشي هوشمندي به نام هيپ‌تاپ مجهز به کيبورد QWERTY گرديد که تنها در ايالات‌متحده و با پشتيباني خدمات T-Mobile راهي بازار شد.

هرچند اين محصول توانست درآمد خوبي را براي شرکت توليد کننده در پي داشته باشد، با اين حال توليد گوشي‌هاي هوشمندي با کيبورد QWERTY در سال 2010 آن‌چنان هم نمي‌توانست جذاب باشد از اين رو توسعه Danger در همان سال متوقف شد.

سيستم‌عامل کين (KIN OS): بازه زماني 2010 تا 2011
به نظر مي‌رسد مايکروسافت در پايان دادن به عمر پلتفرم‌هاي موبايلي به درجه اعلا دست يافته است.اين شرکت در سال 2010 پس از خريد Danger، به همکاري با شارپ را در توسعه پلتفرم اختصاصي KiN ادامه داد که در آن نيز از کيبورد QWERTY پشتيباني شد با اين حال اپراتور وريزون به عنوان اپراتور همکار جايگزين تي موبايل گرديد.

سيستم عامل KIN تقريباً با تولد iOS و ويندوزفون 7 قدم به عرصه رقابت در بازار پلتفرم‌هاي موبايلي نهاد. در سال 2011 گوشي هوشمند Kin TWOm،‌ به دليل از دست دادن جذابيت و محبوبيت خود و همچنين همزماني با ارائه‌ي ويندوزفون، با توقف توليد روبه‌رو گشت. بد نيست بدانيد سيستم‌عامل Kin برگرفته از رابط کاربري Zune بود که در ادامه رابط کاربري مترو نيز بر پايه‌ي آن ساخته شد. نکته جالب ديگر اينکه Andy Rubin پايه گزار اين پلتفرم کمي بعد از فروش آن، در شرکت کوچکي بر روي يک طرح تازه کار به نام اندرويد مشغول فعاليت شد.

سيستم‌عامل پالم (Palm OS): بازه زماني 1996 تا 2008
پالم يا گارنت يک سيستم‌عامل است که در سال 1994 به وسيله شرکت پالم براي دستيار ديجيتال شخصي پالم توسعه داده شد. اين سيستم‌عامل با هدف آسان نمود ن ارتباط کاربر از طريق نمايشگر لمسي با رابط گرافيکي طراحي گرديد. اين سيستم‌عامل، برنامه‌هاي شخصي ابتدايي و مديريتي را فراهم مي‌نمود. نسخه‌هاي بعدي اين سيستم‌عامل بر روي گوشي‌هاي هوشمند توسعه داده شدند.

تقريباً مي‌توان گفت تا پيش از ورود مايکروسافت، همه مردم دنيا، PDA را با سيستم‌عامل پالم مي‌شناختند اما پس از آن، اين واژه به سيستم‌عامل ويندوز اختصاص پيدا کرد. گوشي‌هاي مبتني بر پالم به راحتي از کيبورد فيزيکي QWERTY پشتيباني مي‌کردند با اين شرکت سازنده به دلايلي از قبلي کمبود منابع مالي و عدم حمايت شرکت‌هاي سخت‌افزاري نهايت در سال 2008 توسعه آن را متوقف کرد.

سيستم‌عامل Web OS: بازه زماني 2009 تا 2010
سيستم‌عامل webOS يکي از سيستم‌عامل‌هاي متعددي است که بر اساس هسته يا کرنل لينوکس شکل گرفته‌اند. درست مثل اندرويد و توزيع‌هاي مختلف لينوکس؛ اما روش استفاده و امکانات هر سيستم‌عامل متفاوت است. کمپاني پالم سيستم‌عامل وب‌او‌اس را توليد کرد و مدتي بعد به کمپاني بزرگ HP پيوست. از اين رو هنوز هم منشأ webOS را اچ‌پي مي‌دانيم.

سيستم عامل Webos نام تازه‌اي است که از سال 1393 به تلويزيون‌هاي هوشمند ال‌جي اطلاق مي‌شود شايد بهتر بود ال‌جي به همان تلويزيون هوشمند کفايت مي‌کرد و از اين نام در جاي ديگري استفاده مي‌کرد، چرا که اين نام حتي اگر هيچ چيز از آن ندانيد معنايي بسيار جالب دارد و سيستم‌عاملي تحت وب را در ذهن به نمايش مي‌گزارد. هرچند اين پلتفرم کمتر از يک سال در بازار گوشي‌هاي هوشمند دوام آورد، با اين حال هنوز هم در تلويزيون‌هاي هوشمند ال‌جي مورد استفاده قرار مي‌گيرد.

سيستم‌عامل بلک‌بري (BlackBerry OS): بازه زماني 1999 تا 2013
پلتفرم BlackBerry OS نام پلتفرم اختصاصي شرکت بلک‌بري است که در سال 1999 براي اولين بار پاي به عرضه رقابت در بازار گوشي‌هاي هوشمند نهاد. شرکت کانادايي بلک‌بري براي توسعه پلتفرم خود از پالم کم مي‌گرفت با اين حال پس از روي کار آمدن iOS اپل و در پس آن مهاجرت روز افزون کاربران بلک‌بري به آن، شراکت پالم و بلک‌بري نيز پايان يافت.

شرکت BlackBerry بازار تجارت تلفن‌هاي هوشمند را با تمرکز بر روي پست الکترونيک به دست آورد بدين صورت که بلک‌بري شروع به ارائه خدمات ايميل در دستگاه‌هاي غير از بلک‌بري مانند Plam Treo با اختصاصي کردن نرم‌افزار BlackBerry Contact کرد. دستگاه‌هاي اصلي BlackBerry داراي صفحه‌نمايش تک رنگي بودند، در حالي که در مدل‌هاي جديد صفحه‌نمايش رنگي شده و قابليت لمسي دارند. هرچند در سال 2013 نسخه 10 پلتفرم بلک‌بري به صورت رسمي بر پايه‌ي QNX معرفي گرديد، با اين حال اکثر کارشناسان اين حوضه معتقدند که اين پلتفرم بازي را براي هميشه به رقباي خود باخته است.

سيستم‌عامل هاي مائمو،‌ مي‌گو،‌ بادا (Maemo, MeeGo, Bada): بازه زماني 2008 تا 2012
مائمو که توسط نوکيا توسعه داده شده است و در حقيقت يک سيستم‌عامل مبتني بر DEBIAN LINUX است که در ابتدا به‌طور ساده INTERNET TABLET OS ناميده مي‌شد. سيستم‌عامل Maemo از ابتدا به‌گونه‌اي طراحي شد که از همه نظرباز باشد. با استفاده از تجربه گسترده نوکيا و اينتل و ترکيب نمودن بهترين ويژگي‌هاي سيمبيان و Moblin و نيز ادغام شدن انجمن‌هاي توسعه‌دهندگان اين سيستم‌عامل‌ها اکوسيستمي توسعه يافت که مزاياي زيادي را براي کاربران در پي داشت.

هرچند MAEMO به عنوان پلتفرم پشتيبان نوکيا شناخته مي‌شد، با اين حال اولين تبلت اين شرکت فنلاندي با نام Nokia N810 نيز با قدرت گرفتن از آن توليد گرديد. MeeGo نيز يک پلتفرم ديگر بود که در سال 2011 بر روي Nokia N9 قرار گرفت. در آن زمان به نظر مي‌رسيد توليد نسل‌هاي بعدي N9 ادامه‌دار نخواهد بود، اما زبان طراحي اين محصول همچنان براي توليداتي همچون Lumia 800 به کار گرفته شد.MeeGo پس از چند سال همکاري نوکيا و اينتل به دست فراموشي سپرده شد و اين شرکت فنلاندي سرمايه گزاري جديدي را با همکاري سامسونگ بر روي توسعه پلتفرمي به نام بادا آغاز کرد.

هرچند پس از مدت‌ها صرف هزينه و وقت اولين نسخه از پلتفرم بادا در سال 2011 به صورت رسمي معرفي شد، با اين حال توسعه آن دو سال بعد با روي کار آمدن پلتفرم جديد تايزن سامسونگ که قابليت مانور بر روي گجت‌هايي علاوه بر گوشي‌هاي هوشمند را داشت متوقف شد.